ĐỌC H.P.BLAVATSKY

Số lượng và baì viết  do H.P.B. sáng tác rất phong phú, ngoaì những tác phẩm đồ sộ được nhiều người biết tới như The Secret Doctrine, Isis Unveiled, The Key to Theosophy, bà còn là tác giả rất nhiều bàI đăng trên các tạp chí như The Theosophist, Le Lotus Bleu, The Path, Lucifer v.v. mà khi thu thập ta có bộ H.P.B. Collected Writings CW gồm 14 cuốn.
Trong số các bài này, chỉ có một số lượng rất nhỏ đã được dịch sang Việt ngữ. Vì lý do đó, mục Tài Liệu H.P.B. sẽ lần lượt cho đăng các tài liệu từ bộ CW, để ai muốn học hỏi Minh Triết Thiêng Liêng (MTTL) có thêm tài liệu. Cùng lúc ấy, xin khuyến khích bạn đọc nguyên tác Anh văn hay ngoại ngữ khác, bằng cách vào những trang web về Theosophia được giới thiệu trong bài Điểm Trang Webthuộc mục TRANG NHÀ.
Có vài điều cần nói về việc chọn lọc và dịch các bài. H.P.B. trình bầy Minh Triết Thiêng Liêng MTTL vào lúc khoa học được coi trọng và hiểu biết chuyện tâm linh bị coi nhẹ. Bài viết của bà nhằm đặt nền móng cho sự tiết lộ trở lại MTTL do đó gặp nhiều chống đối. Bà phải tranh luận, biện bác, dùng văn tài chống đỡ sự tấn công của khoa học gia và những ai bênh vực thuyết duy vật, không tin phần tinh thần. Mặt khác, bà viết cho tầng lớp trí thức tây phương nên phải dùng ngôn từ mà họ hiểu được, những ngôn từ ấy nặng tính chất của văn minh Hy Lạp - La Mã, gồm chữ, ý niệm về tôn giáo, triết lý, thần thoại cần nhiều giải thích mới rõ nghĩa. Mặt khác một số điểm nêu ra trong các bài thích hợp vào lúc đó nhưng nay không còn thời gian tính, điều mà khoa học gia, triết gia quan tâm hồi cuối thế kỷ 19 giờ đã thay đổi. Vì các điểm ấy, để bài dịch hợp với tâm hồn người Việt và với thời đại ta đang sống, đoạn nào xét ra không cần thiết (như bàn về tư tưởng cổ Hy Lạp, triết lý Kabbalah của Do Thái giáo) sẽ được lược bỏ và đánh dấu là (...), quan điểm khoa học,  xã hội nào đã lỗi thời cũng sẽ được lướt qua không dịch. Xuất xứ mỗi bài viết được ghi rõ và xin khuyến khích độc giả tìm đọc nguyên tác Anh văn, đa số các bài trích từ bộ H.P.B. Collected Writings (CW) mà cũng có thể tìm đọc trong những website về H.P.B. thí dụ như www.blavatsky.net.
Văn của bà lộ ra cá tính của người cung một, cương quyết, mạnh dạn trình bầy Chân lý không chút sợ hãi trước bao thế lực thù nghịch. Bà trực ngôn, chỉ trích nhưng không có lòng đố kỵ riêng tư; nếu có nặng lời ấy là vì nhiệt tình với Chân lý và vì muốn cảnh tỉnh người đi sai đường mà không hề nhắm vào cá nhân của họ. H.P. Blavatsky có cách dùng chữ, lối hành văn rất đặc biệt: sắc bén mà ý nhị, dũng mãnh mà đầy từ tâm với ai thật lòng muốn tìm chân lý, nhưng đanh thép không khoan nhượng với kẻ nào có ác ý bài bác MTTL; bài viết thường rất uyên bác, trích dẫn tác giả cổ kim, đông tây, những tính chất này làm cho bài ... khó dịch vì triết lý có khi xa lạ với người Việt. Ý nghĩa có thể được giữ trọn mà hương vị thì giảm bớt đôi phần, đây là chuyện khó tránh nên mong độc giả đọc bài dịch với tinh thần khoan dung. Trong bài dịch, hai chữ  MTTL và TTH được dùng hoán chuyển cho nhau, ngoài ra khi xét thấy cần thiết sẽ có ghi chú để làm rõ nghĩa hay bối cảnh của việc đề cập trong bài.
Điều khác muốn thưa là số bài được chọn để dịch và đăng trên PST so ra chỉ là một phần rất nhỏ trong toàn bộ bài viết của H.P.B., dịch hết các bài thì hiển nhiên là bất khả mà cũng không thực tế và đó là chuyện đáng tiếc, vì bài nào cũng có giá trị và đáng đọc. H.P. Blavatsky có hiểu biết bí truyền, bà biết mình muốn nói điều chi; từ năm 1875 tới nay, những tài liệu khám phá về sau này cho thấy rõ thêm nhân cách của bà và ta nói điều sau mà không sợ sai, là bạn có thể tin hoàn toàn những chỉ dạy trong bài viết, sách vở của H.P. Blavatsky, cũng như dành cả đời học hỏi những điều này mà không bao giờ hết ý. Càng đọc nhiều lần tới lui, người ta càng khám phá ra ý tưởng thâm sâu không thấy được lúc chỉ mới đọc vài lần, càng hiểu thêm những điều bà muốn gửi gấm trong bài. Bài viết thường có tính thời sự, tức nhắc tới hay bàn luận chuyện thời đại, mượn chuyện đang xẩy ra lúc đó để dẫn tới điều bà muốn nói, vì vậy khi đọc ta nên đọc theo bối cảnh lúc bấy giờ mới hiểu được đúng ý của bà.
Sau cùng, đặc điểm nổi bật hơn hết của những bài, sách vở do H.P. Blavatsky viết ra là chúng gợi hứng người  đọc một cách lạ lùng. Ý tưởng trong bài làm ta phấn khởi, hân hoan và có cảm giác mãn nguyện như được uống nước tận nguồn. Bài đưa ta vào thực tại khác rộng lớn hơn ta biết và giúp tâm hồn mở ra hòa nhập, ta vui sướng khi tan biến con người vào đây vì cảm nhận đó là chân lý. Chỉ một số rất ít tác giả cho người đọc rung động ấy, thí dụ như sách của Alice A. Bailey, ngoài ra  David Anrias, Cyril Scott, H.K. Challoner cũng cho ảnh hưởng tương tự, gợi nên đáp ứng nhiệt thành trong tâm. Dư âm của bài còn vang vọng rất lâu, tâm hồn giữ được cảm giác lâng lâng, thanh thoát một thời gian dài sau khi đã gấp sách. Ảnh hưởng nâng cao tâm hồn này có nghĩa mỗi lần đọc bài của H.P. Blavatsky là kinh nghiệm chuyện đẹp đẽ khó diễn tả bằng lời, mong sao bạn đọc có được nhiều kinh nghiệm như  thế.