TRƯỜNG DẠY THAM THIỀN TƯƠNG LAI
Trong bài này ta sẽ bàn đến cách sự huấn luyện và phát triển tinh thần sẽ theo trong tương lai, bài sẽ có tính cách tiên tri, vạch ra điều mà ngày kia sẽ trở thành khả hữu và hiển hiện, mà chưa phải là điều gì có thể thực hiện được lúc này. Sự kiện là luôn luôn cần có lý tưởng cao, và trí não con người hằng vượt lên tới đích đã nhắm. Nếu điều gì nêu ra dưới đây có vẻ như là viễn kiến không thể có được, ấy là vì người viết muốn nêu ra một lý tưởng như thế, và cho con người một mục tiêu xứng với nỗ lực cao nhất của họ.
Hãy thử nêu ra vài ý niệm hiện thời mà sẽ đặt nền tảng cho hành động tương lai.
Giá trị của tham thiền đang dần được nhìn nhận khắp nơi. Những trường về định trí và phương pháp phát triển trí năng được quảng cáo thường xuyên trên báo chí hằng ngày. Dầu vậy, tham thiền chân thực chỉ mới được hiểu chút ít. Sự định trí chỉ là nền cho công việc tương lai, nhưng cấu trúc của tương lai không thể dựng nên được vì hai lý do chính:
– Lúc này con người chưa có khả năng đạt tới mức của căn thể (causal body – thể thượng trí) và tâm thức ở cảnh giới này, là cảnh giới trừu tượng của thượng trí.
– Chưa có sự hiện diện đích thân của một vị Chân sư, vị có khả năng và được trang bị để chỉ dạy sự phát triển khoa học đúng thực, điều là mục tiêu của tham thiền đúng nghĩa.
Tình trạng xáo trộn của thế giới lúc này (1920) là hàng rào ngăn không cho có sự chấp nhận chung về huấn luyện, và phát triển các thể theo khoa học.
Những điều này được nêu ra như là khởi điểm. Ta không chối cãi là có người ở đây hay kia đạt tới đích, có người tập luyện thành thạo cách tham thiền huyền bí và có được tiến bộ mong muốn, nhưng có rất ít và con số ấy trở nên vô nghĩa khi so với đại đa số người đang ở trên trần. Họ thành đạt nhờ nỗ lực lâu dài, và bởi trong những kiếp trước họ đã đi trên đường Đạo hoặc gần tới cửa chứng đạo. Nhưng ngay cả người thông minh trung bình ngày nay – là sản phẩm của nền văn hóa tây phương – vẫn còn lâu mới sẵn sàng cho việc huấn luyện huyền bí.
Thí nghiệm đang được làm hiện giờ mà thường khi con người không biết, để xem người ta có thể được thúc đẩy mau tới mức nào nhờ kinh nghiệm và sự thúc đẩy của diễn trình tiến hóa, tới vị trí mà anh có thể được huấn luyện. Người trong nhiều nước văn minh đang được theo dõi, một phương pháp kích thích và đẩy mạnh đang được áp dụng, và sẽ cho các đấng cao cả lượng thông tin lớn lao, có thể hướng dẫn cho nỗ lực tương lai của các ngài cho con người; nhất là cho người ở Hoa Kỳ, Úc châu, Ấn Độ, Nga, Scotland và Hy Lạp. Một số ít người ở Bỉ, Thụy Điển và Áo cũng được theo dõi như thế, và nếu đáp ứng giống như hy vọng thì họ sẽ họp thành cái nhân cho sự phát triển về sau.
Trường Tham Thiền tương lai
Điều ta sắp bàn dưới đây là một phần của kế hoạch dò đường, với mục tiêu là thúc hối cuộc tiến hóa của thượng trí, và khiến quyền năng của Thượng đế bên trong điều khiển những thể của con người. Kế hoạch này được soạn do nhu cầu đang kêu than của một thế giới mà trong đó, trí năng con người phát triển càng ngày càng vượt xa phần tình cảm và thân xác. Sự hiểu biết tiến bộ mau chóng, hệ thống giáo dục lan tràn, khả năng biết đọc và biết viết của đông đảo người trong các quốc gia, tạo nên vấn đề không ngờ và rất thật mà các đấng cao cả phải đối đầu.
Mục đích chung của mọi người là có sự phát triển trí năng, song song với tình cảm ổn định và cơ thể khỏe mạnh; nhưng nay bạn có phát triển trí năng song song với tình cảm thiếu quân bình và cơ thể được nuôi dưỡng tệ hại. Thế nên có sự rối loạn, mất quân bằng, viễn kiến mù mờ và thảo luận quá độ. Hạ trí thay vì là phương tiện và là vũ khí để sử dụng, lại trở thành vai chủ trì độc đoán, ngăn chặn ảnh hưởng của trực giác và đóng cửa không cho trí trừu tượng vào.
Vì vậy các Chân sư muốn đưa ra một phong trào, nhắm tới việc khép hạ trí vào kỷ cương do chính con người thực hiện. Với mục đích ấy, các ngài dự tính dùng cung bẩy tức cung về Nghi lễ, Tổ chức, và giai đoạn ngay vào lúc đức Di Lặc tái xuất hiện hoặc sau đó, để khởi sự những trường này (mà ban đầu theo cách nhỏ không đáng kể) và đưa vào tâm thức con người ở khắp nơi bốn điểm căn bản sau:
a. Lịch sử tiến hóa của con người về mặt trí năng.
b. Cấu tạo bẩy phần của đại và tiểu vũ trụ
c. Những luật quản trị con người
d. Phương pháp phát triển huyền bí.
Sự việc đã khởi đầu với nhiều trường khác nhau đang có mặt lúc này, tất cả chúng là bước đầu tiên của kế hoạch mà khi đã có nền móng vững chắc, hoạt động suông sẻ và được công chúng nhìn nhận và khi chúng cho ra những người như chính trị gia, khoa học gia, nhà giáo dục gây ấn tượng trong môi trường của họ, khi mà thế giới được ảnh hưởng của trường và điều mà trường nhấn mạnh nhuộm mầu phần nào, thì có thể đó là lúc trường huyền bí đúng thực được mở ra theo cách thức ngoại môn. Giải thích thêm thì nếu những trường ban đầu này thực hiện công việc được khả quan, chúng sẽ cho thế giới thấy điều trường nhấn mạnh là thực tại đúng nghĩa, và điều gì thấp chỉ là nấc để bước lên bậc cao hơn. Bởi thực tại mà trường vạch ra được khắp nơi chấp thuận, sự kiện này cho phép thành lập một chuỗi những trường nội môn được nhìn nhận công khai.
Mặt khác, điều này sẽ không bao giờ hàm ý là không còn cần trường bí giáo có phần mật truyền, vì luôn luôn có một số chân lý và sự kiện mang lại nguy hiểm khi truyền cho ai chưa quen thuộc. Những việc này chỉ muốn nói là về sau, hiểu biết bí truyền sẽ được khắp nơi công nhận là sự kiện, và là mục đích chung. Sẽ có trường (ngoại môn) chỉ dẫn, huấn luyện môn sinh cho những hiểu biết bí truyền, dưới sự hướng dẫn của nhân vật lão luyện, để chuẩn bị họ vào học trường bí giáo (nội môn). Những trường như vậy đã có trước đây và nay theo vòng chu kỳ, chúng sẽ xuất hiện trở lại, khi nào thì còn tùy thuộc vào chính nhân loại và vào những người chí nguyện làm việc cho bước đầu của chương trình.
HPB đã đặt viên đá tảng cho trường đầu tiên trong chu kỳ nhỏ này, nó có tầm quan trọng tương đối vì là hoa trái của mẫu chủng thứ năm. Từ bước đầu tiên ấy, công việc tiến hành với sự thành lập những trường khác nhau và khoa học về trí năng. Chương trình sẽ diễn ra như dự tính nếu mỗi ai chịu gắng sức tột bực với phần việc trong tay, và nếu những gì có thể làm được làm; khi đức Di Lặc xuất hiện có những đấng cao cả theo cùng với ngài, công việc được nhận thêm kích thích và sẽ dần dần mở rộng, tăng trưởng, cho tới khi nó trở thành một thế lực trong đời. Khi đó, tới lúc trường bí giáo sẽ chắc chắn huấn luyện người cho việc chứng đạo.
Trường Gốc
Do những điểm trên, điều hết sức thiết yếu là ta nhấn mạnh tới điểm dù những trường sinh sôi nẩy nở về sau ra sao, trường căn bản về huyền bí học có nguồn gốc ở tâm linh thiêng của địa cầu là Shamballa. Ở nơi ấy, trực tiếp dưới nhãn quang của chính Đấng Chứng Đạo, Vị là thể hiện cao tột nhất của cung hai Giáo Dục trên trái đất – một điều ít khi được nhận biết – là trung ương của ngành giáo dục và huấn luyện của Thiên đoàn. Đứng đầu ngành này là một vị Chohan (*), có trách nhiệm trực tiếp về những công tác khác nhau, dưới ngài có các Chân sư nhận đệ tử (bởi cũng có Chân sư không nhận đệ tử) và nhiều vị phụ trách các trường bí giáo khác nhau. Trọn hệ thống tiến hành trật tự và theo luật.
Điểm khác cần nói là nhóm Huynh đệ Chánh đạo mà đại diện là các Chân sư tại Himalaya, có đại diện tại những nơi khác, tất cả các ngài thực hiện những công tác riêng biệt có được trông nom đúng mức và đầy đủ. Rất thường khi hội viên hội TTH nghĩ rằng họ là nhóm duy nhất gìn giữ tôn giáo minh triết. Sự kiện không phải vậy. Vào thời điểm đặc biệt này (với mục đích là phát triển và cho chi chủng thứ năm có cơ hội), các vị Chân sư ở Himalaya là vận hà chính cho nỗ lực, quyền năng và sự sáng; nhưng đồng thời công việc với những chi khác cũng tiến hành, và có nhiều công tác khác, tất cả phát xuất từ trung uơng tại Shamballa, diễn ra song song với việc làm của nhánh Himalaya.
Ta cần có ý niệm rõ ràng về điều này vì nó quan trọng. Các trường thuộc nhánh Himalaya và Thiên đoàn quan tâm chính yếu về phương tây, và là trường duy nhất không có ngoại lệ, kiểm soát công việc và kết quả của học viên huyền bí học. Nó không chấp nhận cho học viên của nó có liên hệ với trường khác hoặc cùng lúc theo đuổi việc huấn luyện khác; điều ấy không phải để cho các huấn sư của nhánh này, mà chính là để bảo đảm sự an toàn cho học viên của nó. Hiểm nguy nằm chực hờ trên con đường của người học viên huyền bí học, và các Chân sư tại Himalaya có hiểu biết đủ để bảo vệ học trò của mình, miễn là họ ở trong vòng hào quang hợp nhất của các ngài, và không đi ra khỏi nó để tới học trường khác.
Tất cả những trường bí truyền chân chính đều đòi hỏi học viên tuân theo điều kiện trên, và tất cả những vị Thầy chân thực muốn học trò các ngài không nhận giáo huấn của những trường bí giáo khác cùng lúc với nhận huấn thị của các ngài. Các ngài không nói 'Phương pháp của chúng ta là cái duy nhất đúng thực'; mà các ngài nói 'Khi nhận huấn thị của chúng ta thì điều sáng suốt và để được an toàn, là không theo huấn luyện của trường khác hoặc theo một vị Thầy khác'. Nếu học viên muốn thì anh hoàn toàn có tự do tìm trường và thầy khác, nhưng trước tiên họ phải cắt đứt liên hệ với trường cũ.
Ta nhận ra một trường gốc nhờ vài đặc tính nổi bật:
1. Nhờ đặc tính căn bản của những chân lý được truyền dạy, thể hiện qua những định đề sau:
a. Tính duy nhất của mọi sự sống
b. Những mức tiến hóa theo cấp như được nhìn nhận nơi con người, và học trình có những cấp đưa con người từ sự mở mang tâm thức này đến kia, cho tới khi anh đạt được sự toàn thiện.
c. Sự tương quan giữa tiểu thiên địa và đại thiên địa, và tính thất nguyên của nó.
d. Phương pháp để phát triển và vị trí của tiểu thiên địa trong đại thiên địa, như được thấy nhờ học hỏi về luật chu kỳ của mọi sự biểu lộ, và luật căn bản về nhân quả.
2. Nhờ nhấn mạnh về việc tạo tánh hạnh và phát triển tinh thần, như là căn bản cho sự tăng trưởng của mọi quan năng nội tại của con người.
4. Nhờ đòi hỏi, điều kiện mà tất cả học viên của trường phải theo không có ngoại lệ, rằng một đời khai mở và phát triển nội tâm phải đi song song với đời phụng sự bên ngoài.
5. Nhờ sự mở rộng tâm thức theo từng cấp, là kết quả của huấn luyện được truyền dạy; nó dẫn con người từng bước một cho tới khi anh tiếp xúc được với chân nhân, Chân sư, nhóm linh hồn, các đấng cao cả và tiến đến 'Cha trên Trời'.
Đây là những điểm nổi bật khi nói về trường gốc chân chính duy nhất. Trường này có ba nhánh với nhánh thứ tư đang thành hình, tổng cộng cho ra bốn nhánh ứng với vòng tuần hoàn thứ tư đang có. Các nhánh như sau:
1. Nhánh bên kia Himalaya
2. Nhánh nam Ấn
Đây là hai nhánh cho mẫu chủng thứ năm Aryan. Ta dùng chữ này theo nghĩa giống dân mà không có ý nghĩa nào khác.
3. Một nhánh làm việc với mẫu chủng thứ tư, và có hai Chân sư đứng đầu thuộc mẫu chủng này.
4. Một nhánh đang thành hình có trung tâm ở tây phương ở nơi chưa được tiết lộ. Mục tiêu chính của nó là việc chỉ dẫn cho mẫu chủng thứ sáu sắp tới.
Các nhánh này đang và sẽ hợp tác chặt chẽ, thân thiết với nhau rất mực, vì đều chịu sự điều khiển và được vị Chohan chú tâm. Những vị đứng đầu bốn nhánh thường xuyên liên lạc với nhau, và giống như các khoa của một trường đại học vĩ đại, bốn trường phái này tựa như những phân khoa lớn khác nhau của chung một trường, như các học khu phụ thuộc của trường. Mục đích của tất cả chúng là sự tiến hóa của con người, dẫn tới chứng đạo; phương pháp sử dụng có căn bản y như nhau tuy chi tiết thay đổi, do đặc tính của mỗi mẫu chủng và loại người mà trường thâu nhận, cùng sự kiện là một số trường làm việc chính yếu với một cung, và trường khác làm việc với cung khác.
Trường bên kia Himalaya gồm có những Chân sư đã được sách vở nói tới, và các Chân sư khác không được biết tên. Trường làm việc với chi chủng thứ nhất, thứ tư và thứ năm của mẫu chủng Aryan.
Trường nam Ấn Độ có công tác đặc biệt với đường tiến hóa của thiên thần, và với chi chủng thứ hai và thứ ba của mẫu chủng Aryan.
Trường cho mẫu chủng thứ tư làm việc dưới quyền vị Manu của mẫu chủng này, và Chân sư cung hai Giáo dục. Trung tâm đặt ở Trung Hoa.
Chân sư R. và một Chân sư người Anh lo về việc thành lập từ từ nhánh thứ tư, với sự trợ lực của Chân sư Hilarion. Ta được gợi ý suy gẫm về những sự kiện trên, vì chúng có ý nghĩa thâm sâu quan trọng.
Ra ngoài đề một chút, điều nào vừa kể thuộc về tương lai có thể có chi tiết không diễn ra như đã nói, ta chỉ trưng ra trước mặt những đường nét chính của hình. Tương lai làm việc ra sao sẽ tùy thuộc vào trực giác tức cảm nhận cao của ai biết suy nghĩ, và khả năng người dưới trần biết nắm lấy cơ hội, làm tròn vận mạng của mình.
Sự Phân chia theo Quốc gia.
Ta nói ngay từ đầu là không phải nước nào cũng có trường tham thiền. Chỉ khi nào căn thể một nước đạt tới mức rung động nào đó, trường mới có thể được thành lập và duy trì. Chỉ khi nào việc giáo dục một nước tiến đến trình độ cao nào rồi, thì nước ấy mới có thể dùng dụng cụ trí năng của mình làm nấc để bành trướng xa hơn, và dùng nó như là căn bản cho trường huyền bí học. Và cũng kỳ lạ là chỉ những quốc gia nào lúc ban đầu đã có trường huấn luyện về hiểu biết bí truyền (với ba ngoại lệ), nay trong giai đoạn sớm sủa của chu kỳ mới, được phép có trường trong nước. Ba ngoại lệ là:
Anh
Canada và Hoa Kỳ
Úc châu
Mà ngay cả các ngoại lệ có thể xem là chỉ có một tức trường hợp của Úc châu, vì ba nước kia trong thời châu Atlantis đã có nền tảng huyền bí, khi chúng là một phần của châu này. Chu kỳ xoay vần và trái đất tái sinh, các nơi chốn chìm vào lặng lẽ ngưng hoạt động rồi lại bước ra thể hiện, chứa đựng bên trong hạt giống sẽ phát triển khi có rung động tương tự, làm hiển hiện trở lại những cách biểu lộ tương tự và hình thể tương tự.
Về sau ta sẽ thấy rằng khi các trường huyền bí được thành lập, chúng sẽ nằm ở nơi mà từ lực xưa còn vương vấn, và trong một số trường hợp ở nơi mà Thiên đoàn đã cất giữ bùa xưa, nhắm cho sự việc này. Các hệ phái liên kết với một trong bốn nhánh sẽ được thấy trong các nước sau:
1. Ai Cập. Đây là một trong những trường sẽ lập về sau, có tính huyền bí sâu đậm và có một trường cao cấp, có tiếp xúc trực tiếp với những cấp bên trong.
2. Hoa Kỳ. Sẽ có một trường dự bị ở đâu đó thuộc miền nam của vùng Trung Tây, và một trường huyền bí học rộng lớn ở California mà nơi chốn chưa được tiết lộ. Trường này sẽ là một trong những trường đầu tiên khởi sự khi đức Di Lặc xuống trần, có vẻ như mầm mống của trường đã được gieo trong thế kỷ trước.
3. Sẽ có một trường cho những nước Latin, có thể ở Ý hoặc miền nam nước Pháp, nhưng nhiều phần tùy thuộc vào công việc chính trị và giáo dục.
4. Anh. Tại một nơi có nhiễm từ lực ở Scotland hoặc xứ Wales, một lúc lâu về sau sẽ có trường huấn luyện huyền bí học, với chương trình cho những cấp sơ khởi. Sau khi nó đã hiện hữu được vài năm và chứng tỏ cách huấn luyện của trường hữu hiệu, và sau khi Ireland vốn nhiều xáo trộn nhưng rồi chấn chỉnh được nội bộ, thì một trường ở cấp cao hơn nhằm chuẩn bị học viên cho hiểu biết bí truyền, sẽ được lập tại đây, ở một trong những nơi nhiễm từ lực.
Trường này rõ rệt là trường để người ta học chuẩn bị cho những cấp chứng đạo cao, và nằm dưới sự trông coi của vị Bồ Tát, chỉ dẫn học viên để có chứng đạo theo đường cung hai. Trường đầu tiên ở Ai Cập sẽ là trường cho người ta tập để có chứng đạo theo đường cung một ở tây phương. Ai có chứng đạo theo đường của đức Maha Chohan (đức Văn Minh) hay đường cung ba, sẽ học ở trường huyền bí cao cấp tại Ý. Theo cách đó tây phương sẽ có trung tâm nơi mà huấn thị tích cực được cho ra tùy theo ba con đường, và sẽ cho chuẩn bị về nội môn.
5. Một trường dự bị huyền bí cũng sẽ được lập ở Thụy Điển, cho người phương bắc và các sắc dân Đức muốn vào đường Đạo, và sau khi nó hoạt động một thời gian, lúc đó nước Nga có thể ở trong vị thế có chỗ cho trung ương của trường cấp cao, liên kết với trường ở Thụy Điển. Liên kết với trường cấp cao ở Ai Cập sẽ là một trường dự bị ở Hy Lạp hoặc Syria.
Như thế, ta có trường dự bị và cấp thấp rồi trường cấp cao tương ứng với nó cho mỗi vùng, và lẽ tự nhiên là trường lớp dưới sẽ xuất hiện trước; chúng đang được thành lập lúc này hoặc sẽ thành lập ngay trước khi đức Di Lặc đến. Sự thành lập những trường khác chắc chắn là kết quả của công việc ngài dưới trần và của các Chân sư, và sẽ tùy thuộc vào quyết định của các ngài đối với nỗ lực trước đó. Ngoài ra, cũng có dự định thành lập một trường dự bị cho những linh hồn tiến hóa của mẫu chủng thứ tư, dưới sự trông nom của vị Manu (**) mẫu chủng này, và địa điểm là tại Nhật Bản với chi nhánh bí truyền nhất nằm ở miền nam Trung Hoa, chúng sẽ là nhóm thứ bẩy trong các trường. Dưới đây là bảng về trường và quốc gia liên hệ:
Trường dự bị Cấp cao
Hy Lạp hay Syria Ai Cập
Trung Tây Hoa Kỳ California
Nam nước Pháp Ý
Scotland hay Wales Ireland
Thụy Điển Nga
Tân Tây Lan Úc châu
Nhật Bản Nam Trung Hoa
Vào lúc này chưa có dự định mở chi nhánh tại Nam Phi hoặc nam Mỹ. Ngày giờ của hai nơi này chưa đến mà cơ hội sẽ tới trong chu kỳ sau. Ta được kêu gọi chú ý tới điểm là những trường này khởi sự chỉ nhỏ bé, khi mới đầu hoạt động thì không có gì đáng chú ý. Một khởi sự như vậy sẽ có với các hội viên của những trường bí truyền khác nhau, thí dụ như các trường bí giáo của phong trào TTH, và các trường khác. Chương trình tại Anh, Hoa Kỳ và Úc châu đang được soạn, rồi tới phiên Thụy Điển không lâu sau đó. Những trường khác sẽ nối tiếp về sau hơn nữa.
Những hiểu biết này được đưa ra như là sự khích lệ cho tất cả mọi người để học hỏi với ước nguyện mạnh mẽ hơn, và làm việc với nỗ lực to tát hơn. Mỗi một ai đều có vị trí trong kế hoạch này nếu chúng ta làm cho mình hội đủ điều kiện, bằng cách thực hiện những điều cần thiết. Ghi sơ qua thì chúng gồm có:
– Gắng công nhìn nhận Thiên tính có trong mỗi người. Theo cách ấy, việc tuân thủ huyền bí, vốn là điều thiết yếu cho mọi sự huấn luyện bí truyền, sẽ được vun trồng và phát triển, không dựa trên cái tôi như thường thấy, mà dựa trên việc nhận ra bậc Chân sư do linh tính, và sự tự nguyện theo ngài do nhận biết quyền lực của ngài, đời sống trong sạch và mục tiêu cùng hiểu biết thâm diệu của Chân sư.
– Nỗ lực suy nghĩ theo tinh thần nhóm thay vì cá nhân, và tự mình suy nghĩ sáng suốt mà không dựa vào lời người khác để làm sáng tỏ.
– Nỗ lực làm cho các thể được thanh khiết, tinh luyện chúng để chúng trở thành vận cụ sử dụng tin cậy được.
– Nỗ lực trang bị trí năng toàn vẹn, và gia tăng hiểu biết.
Nếu những điều này được thực hiện thì cơ hội sẽ rất lớn lao.
Lời chót của bài là về việc tự trau luyện bản thân. Sự toàn thiện đến với ta khi tuân theo kỷ luật nghiêm nhặt. Với người đệ tử không có gì là quá nhỏ để làm, vì khi làm cho những chi tiết trong cuộc sống nơi cõi thấp thích nghi sát với lý tưởng thì đến cuối cùng, ta sẽ tới đích. Cuộc đời của người đệ tử không hóa dễ dàng hơn khi gần tới cửa Đạo, mà phải thức tỉnh luôn luôn, có hành động đúng đắn không màng kết quả ra sao, và mỗi thể với muôn vàn chi tiết phải uốn nắn và làm chủ chúng.
Chỉ khi ta hiểu hoàn toàn câu nói 'Hãy Tự Biết Mình' thì mới có hiểu biết cho phép con người sử dụng luật, biết được cách làm việc bên trong của hệ thống từ trung tâm ra ngoại biên. Những điều:
– Tranh đấu
– Nỗ lực
– Kỷ luật
– Hân hoan phụng sự mà không mong chờ có thưởng gì, ngoại trừ sự hiểu lầm và chê trách của ai theo sau – là vai trò của người đệ tử.
Theo: Letters on Occult Meditations, A.A. Bailey.
Chohan: đấng cao cả có sáu lần chứng đạo, thí dụ các Chân sư K.H., M.
Manu: đấng trông coi một mẫu chủng, thường dịch là đức Bàn Cổ