THƯ GỬI ÔNG SINNETT
Thư Gửi Ông Sinnett (tt)
The Mahatma Letters to A.P. Sinnett
Bạn hiểu rằng để biết đọc trước tiên ta phải học các mẫu tự, vậy mà bạn muốn biết diễn tiến của sự việc trước và sau các Pralaya, biết mỗi biến cố xẩy ra trên trái đất này vào lúc khởi đầu một chu kỳ mới, tức điều bí ẩn được truyền đạt vào một trong những lần chứng đạo (initiation, còn dịch là điểm đạo) chót, như ông Sinnett được cho hay, vì thư của tôi cho ông về các vị Hành tinh Thiên Đế Planetary Spirits chỉ ngẫu nhiên, được nêu ra do một câu hỏi của ông. Nay bạn sẽ nói là tôi lẩn tránh vấn đề ngay trước mặt; tôi đã thảo luận những điểm phụ thuộc mà không giải thích hết mọi điều bạn muốn biết và đã hỏi xin tôi cho bạn hay; tôi ‘né’ như vẫn luôn làm vậy.
Xin thứ lỗi là tôi phản bác lại lời bạn, vì nó không phải là thế chút nào. Có cả ngàn câu hỏi mà tôi sẽ không hề được phép trả lời, và không trả lời như tôi làm ở trên mới là tránh né. Tôi xin nói rõ ràng là bạn không thích hợp để học, vì tri bạn quá đầy, và trong đó không góc nào mà không có tư tưởng đã ở đấy trước sẽ chỗi dậy tranh với tư tưởng mới đến và xua nó đi. Vì vậy tôi không lẩn tránh, tôi chỉ cho bạn thời giờ để ngẫm nghĩ, suy đoán và học đầu tiên những gì đã trao cho bạn, trước khi nắm bắt chuyện khác.
Thế giới của lực là thế giới của huyền bí học, và là thế giới duy nhất mà vị đạo đồ cao nhất đi vào tìm hiểu bí ẩn của sự thể hiện. Thế nên không ai ngoại trừ vị đạo đồ như thế có thể biết gì về những bí ẩn đó. Được Guru của mình hướng dẫn, người chela trước tiên khám phá thế giới này, rồi các luật của nó, rồi cuộc tiến hóa ly tâm của chúng đi vào thế giới của vật chất. Phải mất nhiều năm cho họ trở thành vị đạo sư trọn lành, nhưng cuối cùng họ thành bậc thầy. Những điều che khuất trở thành hiểu rõ, và bí ẩn với phép lạ biến mất hẳn trong mắt họ. Họ thấy cách hướng lực theo đường này hay kia để sinh ra ảnh hưởng muốn có.
Họ quen thuộc với hóa tính, điện tính hay tính chất bí mật của sinh lực nơi cây cỏ, dược thảo, rễ cây, kim thạch, mô thú vật như bạn quen với lông những con chim của bạn vậy (ông Hume sưu tập các loại chim). Không có thay đổi gì trong làn rung động ether có thể thoát khỏi họ. Họ áp dụng hiểu biết của mình và xem kìa, có phép lạ ! Và ai bắt đầu với việc phủ nhận ý rằng có thể có phép lạ, thì ngay lập tức được xếp loại là kẻ làm phép lạ, và hoặc được kẻ khờ dại tôn sùng như là á thần, hoặc bị kẻ khờ dại hơn nữa tố cáo là lừa đảo !
Để cho thấy huyền bí học là khoa học chính xác ra sao, tôi xin cho bạn hay là cách mà chúng tôi sử dụng được đặt ra thành trình tự cổ xưa như nhân loại gồm chi tiết thật tỉ mỉ, mà mỗi chúng tôi phải khởi sự từ đầu, không phải từ cuối. Luật của chúng tôi bất biến như luật trong thiên nhiên, và con người đã biết tới chúng từ mãi ngàn xưa trước khi có khoa học ngày nay. Nếu tôi không cho bạn cách tác động, hay khởi sự ở chỗ sai, ít nhất tôi đã cho bạn thấy chúng tôi xây dựng triết lý của mình nhờ thí nghiệm và diễn dịch, trừ phi bạn muốn đặt câu hỏi và tranh cãi sự kiện này như với tất cả những điều khác.
Trước tiên hãy học những luật của chúng tôi và học về nhận thức của bạn, bạn thân mến. Hãy làm chủ những khả năng không tự ý của bạn và phát triển theo hướng đúng ý chí của mình, rồi bạn sẽ trở thành bậc thầy thay vì là học trò. Tôi sẽ không từ chối điều mà tôi có quyền chỉ dạy. Chỉ có việc là tôi đã phải học 15 năm trước khi tới được triết lý về các chu kỳ, và phải học những điều đơn giản trước. Nhưng làm gì thì làm, và dù có gì xẩy ra đi nữa, tôi tin là chúng ta sẽ không còn tranh luận về điều vừa không có lợi vừa đau lòng.
Thư 91. Nhận tháng 10 – 1882
Thư riêng, báo trước là một thư dài sẽ đến và đức KH hiện đang lúc viết, lúc ngưng từng đoạn thư ấy. Thư chúc mừng ông Sinnett nay là chi trưởng chi bộ Eclectic tại Simla, thay thế ông Hume, và cho hay về bà Blavatsky hiện đang ngơi nghỉ tại một tu viện gần hay ở Darjeeling. Bà được Chân sư M. mang về Sikkim vì bệnh nặng, dầu vậy chỉ ở đây vài ngày. Thư viết.
… Bà đã khá hơn và chúng tôi để bà ở gần Darjeeling. Bà không được an toàn ở Sikkim. Sức chống đối của nhóm Dugpa (tà đạo) thật dữ dội, và trừ phi chúng tôi dành trọn thì giờ của mình để trông chừng bà, ‘Lão Phu nhân’ có thể bị nguy vì hiện giờ bà không thể tự lo cho mình được. Ông nên mời bà đến chơi vào tháng mười và mười một…
Thư 92. Nhận tháng 10 - 1882
Đây là thư dài hứa ở trên, ta chỉ trích đoạn nào liên quan đến sự học hỏi và bỏ qua các chi tiết không quan hệ. Thư cho thấy Chân sư có óc dí dỏm cao độ.
Bạn thân mến,
Sự từ nhiệm của nhân viên giỏi dang ‘Ta đây’ - chỉ ông Hume - của chúng ta là một trong những việc hay nhất vào mùa này cho tôi… Một ích lợi của việc ấy là bài viết rất tuyệt cho hội chánh (dầu vậy tôi thích cách viết của bạn hơn), mà không có gì cho chi bộ Eclectic không may. Ông đã làm gì cho nó ?... Tôi gửi bạn thư chót của ông cho tôi, trong đó bạn sẽ thấy ông hoàn toàn bị ảnh hưởng của người thầy mới của mình chi phối … Bạn sẽ thấy ông biện luận rằng với người thầy mới dù sao đi nữa ông cũng học được vài điều, còn trong khi với chúng tôi ông không học được điều gì cả. Tôi ‘không hề cho ông biết chắc là tất cả thư từ không phải sinh ra từ bộ óc phong phú của ‘Lão Phu nhân’’; ông thêm rằng ngay cả bây giờ khi đã biết chắc là chúng tôi khác với bà Blavatsky, ‘tôi không thể nói các ngài là gì - ngài có thể là Djual Kool, hay vong hồn cõi cao’ v.v. đại loại như thế. Trong thư kèm đây ông viết - chúng tôi không chừng thuộc Mật tông, và ông đã sẵn sàng chuyển từ phái Bất Nhị Adwaitism sang thần giáo siêu việt transcendental theism lần nữa. Amen Tôi xin giao ông cho Salvation Army.
Dầu vậy, tôi không thích thấy ông cắt đứt hoàn toàn liên hệ với hội, đầu tiên là vì khả năng viết bài của ông, và vì bạn biết chắc là sẽ có một kẻ thù không mệt mỏi tuy ẩn mặt, dành thì giờ viết tới ráo mực chống lại theosophy, tố cáo hết mọi người trong hội với bất cứ ai khác ngoài hội, và gây khó chịu theo đủ mọi cách. Như tôi đã có lần nói, ông có thể có vẻ như tha thứ và tin rằng mình rộng lòng thứ tha, nhưng trên thực tế ông không tha thứ hay quên đi. Đó là tin vui khi ngài M. và tất cả chúng tôi nghe là bạn được mọi người đồng lòng không tranh cãi bầu làm chi trưởng…
Thư cho thêm giải thích về cách nhìn khác biệt giữa Chân sư và hai ông Sinnett và Hume về chân lý.
… Tôi không bao giờ từ chối giúp đỡ và hợp tác với một nhóm người chân thành và nhiệt thành muốn học, nhưng nếu có người như ông Hume được nhận vào nhóm, những ai thường vui thích đóng vai trò kẻ phá rối trong bất cứ nhóm hay tổ chức nào, thì tốt hơn nên gác lại dự tính. Tôi kinh sợ việc triết lý của chúng tôi được đăng thành bài trên báo theo cách viết của ông Hume. Tôi đọc ba bài tiểu luận của ông hay ba chương về Thượng Đế (?) vũ trụ luận và cái nhìn sơ qua về nguồn gốc sự vật nói chung, và phải gạch bỏ gần hết cả. Ông viết rằng chúng tôi theo thuyết vô thông agnoticsm !! rằng chúng tôi không tin vào Thượng Đế vì tới nay chúng tôi không có bằng chứng v.v.
Chuyện thật kỳ quặc lạ lùng; nếu ông cho đăng những gì tôi đã xem thì tôi sẽ kêu HPB hay Djual Khool phủ nhận trọn mọi việc; vì tôi không thể để cho triết lý thiêng liêng của chúng tôi bị viết sai lầm như thế. Ông bảo người đời sẽ không chấp nhận trọn chân lý; rằng trừ phi chúng tôi làm vui lòng họ và đưa ra hy vọng là không chừng có một ‘đấng Cha lành và đấng trên trời sáng tạo mọi vật’, triết lý của chúng tôi sẽ bị loại bỏ do suy luận a priori. Trong trường hợp như vậy, càng có ít kẻ ngu dại biết về triết lý của chúng tôi thì càng tốt cho cả hai. Nếu họ không muốn trọn chân lý và không gì ngoài chân lý thì xin hoan nghênh, nhưng họ sẽ không bao giờ thấy chúng tôi - nếu có - chịu nhượng bộ và chìu theo tiên kiến của công chúng.
Bạn có gọi đây là ‘thẳng thắn’ và chân thật ‘theo quan điểm tây phương’ ? Xin đọc thư của ông và phán đoán. Sự thật là, bạn thân mến, dù thủy triều vĩ đại của thần bí học mysticism đang tràn qua một phần của giới trí thức Âu châu hiện nay, người tây phương vẫn chưa học cách nhận ra điều chúng tôi gọi là minh triết theo nghĩa cao quí nhất của nó. Lúc này, một người chỉ được xem là thực sự là khôn ngoan sáng suốt trong đời, khi họ có thể sắp xếp khéo léo nhất sao cho có được lợi lộc vật chất nhiều hơn hết - tiếng tăm hay tiền bạc.
Cho tới sát lúc cuối của giống dân thứ năm, trong một thời gian dài tới đây ai đi tìm sự phong phú của trí não chỉ để có hiểu biết, thích thú vì có nó và kết quả của nó, mà không có mục đích thứ yếu là biến nó để đạt lợi ích vật chất, vẫn chưa thể biết được tính chất của minh triết. Đối với đa số đồng bào của bạn thờ thần tài, những sự kiện và các thuyết của chúng tôi sẽ là điều viễn vông, mộng mơ của người điên.
Để cho bài Fragments (của ông Hume viết) và ngay cả những thư tuyệt vời của bạn nay đăng trên tạp chí Light rơi vào tay và được công chúng đọc - dù người duy vật hay duy thần hay Thiên Chúa giáo, mười ăn một là mỗi độc giả trung bình sẽ dẫu môi chê trách, phán rằng ‘Tất cả mấy điều này thiệt thâm sâu và học rộng đó, nhưng nó có ích gì trong đời sống thực tế ?’ - rồi gạt hết các thư và bài Fragments khỏi tư tưởng của mình mãi mãi…
Thư có đôi lời về cách học những chỉ dạy được đưa ra trong thư của các ngài từ trước tới nay, ngài bàn về một hội viên nhưng nhận xét có thể được áp dụng cho mỗi chúng ta:
… C.C.Massey thật lòng muốn thử học hỏi huyền bí học lần nữa, - ‘sẵn lòng tin tưởng’; chúng ta đừng làm anh thất vọng. Nhưng tôi không thể nhận lời cung cấp cho nhóm và ngay cả cho bạn dữ liệu mới, trừ phi tất cả những gì tôi đã đưa ra được xếp đặt thành hệ thống ngay từ đầu (xin đọc bài Essays của ông Hume) và chỉ lại cho họ theo hệ thống, để họ học và thấu đáo. Tôi đang trả lời nhiều câu hỏi của bạn - khoa học và tâm lý - và bạn sẽ có tài liệu đủ để học cho một hay hai năm. Lẽ tự nhiên tôi luôn luôn sẵn sàng giải thích nữa, và do vậy có thêm là điều không tránh được - nhưng tôi mạnh mẽ từ chối không chỉ dạy thêm trước khi bạn đã hiểu và học hết tất cả những gì đã được cho ra. Tôi cũng không muốn cho in bất cứ điều chi trong những thư của tôi trừ phi đã được bạn hiệu đính rồi, và xếp đặt thứ tự đầu đuôi. Tôi không có giờ viết ‘bài’ đều đặn, cũng như khả năng văn chương của tôi không được tới mức ấy.
Đoạn tiếp của thư nói về việc HPB gặp khó khăn từ người bên ngoài cũng như trong hội tấn công bà, giải thích cho ông Sinnett thấy sự thật ra sao về những lời vu khống, cáo buộc sai lầm từ mọi phía về HPB, tại Ấn, Anh và Hoa Kỳ. Thư viết như sau, cho ta biết thêm về điều người trên đường đạo gặp phải và cách xử sự đúng lẽ.
… Có thể bạn hỏi tại sao chúng tôi không can thiệp ? Tại sao, chúng tôi, những người đương nhiên che chở các vị sáng lập, nếu không phải là Hội, chấm dứt các âm mưu đáng xấu hổ ? Thắc mắc hợp lý, chỉ có điều tôi không chắc là giải đáp của tôi với tất cả sự chân thật có thể được hiểu rõ. Bạn hoàn toàn không quen thuộc với hệ thống của chúng tôi, và nếu tôi làm được bạn hiểu rõ, mười ăn một là ‘cảm xúc tốt lành’ của bạn - cảm xúc của người tây phương - sẽ bị xao xuyến nếu không phải là tệ hơn với kỷ luật ‘kinh ngạc’ như vậy.
Sự thật là đứng trước cuộc điểm đạo tối cao và cuối cùng, người đệ tử - kể cả vài nhân vật Huyền môn - được để tự hướng dẫn và định đoạt lấy công việc của mình. Chúng ta phải tự chiến đấu. Châm ngôn 'Trở nên siêu nhân, chớ không phải được nắn thành siêu nhân' đúng từng chữ một. Bởi mỗi chúng ta là kẻ tạo tác và sinh ra các nguyên nhân dẫn tới kết quả này hay kia, chúng ta phải nhận điều chi mình đã gieo. Các chela của chúng tôi chỉ được giúp đỡ khi nào họ không can chi với những nguyên nhân gây khó khăn cho họ, khi các nguyên nhân ấy do những ảnh hưởng lạ, bên ngoài gây ra.
Cuộc đời và sự tranh đấu hầu đạt quả vị đạo sư sẽ thành quá dễ dàng, nếu tất cả chúng ta có thể gạt bỏ hết mọi hệ quả ta đã sinh ra do tánh nông nổi và sự hiểu lầm của chính mình. Trước khi họ - các chela - được cho phép đi vào thế giới, mỗi một người trong bọn được cho có khả năng thông nhãn ít nhiều; và ngoài cái khả năng mà trừ phi được làm tê liệt và canh chừng có thể làm họ vô tình tiết lộ vài bí mật phải được giữ kín, họ được để cho sử dụng hoàn toàn khả năng của mình, dù đó là khả năng gì, thế tại sao họ không dùng chúng ? Vậy thì, từ giai đoạn này qua giai đoạn khác, và với kinh nghiệm cay đắng, người đệ tử được dạy cách chủ trị những xúc động của mình. Anh mất đi sự liều lĩnh, sự tự mãn và sẽ không bao giờ lầm lỗi như xưa.
Tất cả những gì đang xẩy ra là do HPB tự tạo cho mình; và cho bạn cũng như là người huynh đệ của tôi, tôi sẽ nêu những thiếu sót nơi bà, vì bạn đã được thử thách và chỉ có mình bạn tới nay không thất bại - sao đi nữa về một mặt - về sự kín đáo và giữ yên lặng. Nhưng trước khi tôi cho bạn hay một lỗi lớn của bà - (một lỗi, quả đúng vậy, cho hệ quả tai hại, mà thật ra là một đức hạnh), tôi phải nhắc lại điều mà bạn ghét thậm tệ, là không ai được tiếp xúc với chúng tôi, không ai có ý được biết thêm về chúng tôi, mà không được thử thách và để cho chúng tôi đặt họ vào giai đoạn dự bị.
Như vậy C.C.M. (một người cáo buộc HPB là gian dối trong việc tạo hiện tượng) không thể thoát khỏi số phận của mình. Anh đã bị cám dỗ và để cho vẻ ngoài gạt gẫm, thành nạn nhân quá dễ dàng cho sự yếu kém nơi mình là lòng nghi ngờ và thiếu tự tin - niềm tin không gì lay chuyển, một khi anh tin chắc vào đó, và có căn nguyên là hiểu biết mà không phải là niềm tin tưởng đơn giản vào các sự kiện.
Nào, C.C.M. biết là vài hiện tượng bà làm là chân thật không thể chối cãi; ý kiến của anh về chuyện ấy thì y hệt như ý kiến của bạn và bà nhà về viên ngọc mầu vàng của nhẫn. Nghĩ rằng bạn có lý do để tin viên ngọc được mang tới (như con búp bê) mà không phải được hóa hai như bà khẳng định, và có lòng chán ghét rất mực cách dối gạt vô ích như vậy về phần bà như bạn luôn nghĩ thế, bạn đã không chê trách bà về chuyện ấy, không vạch ra hay than phiền về bà trên báo như anh làm.
Nói ngắn gọn, cho dù trong lòng không tin bà, bạn không nghi ngờ hiện tượng mà chỉ nghi ngờ lời bà giải thích có chính xác chăng, và tuy sai hoàn toàn, bạn rất đúng khi xử sự kín đáo như thế về chuyện. Trường hợp của anh không giống vậy. Sau ba năm liền có tin tưởng mù quáng vào bà, gần giống như tôn kính, vừa khi nghe là có sự dối gạt thành công, anh - người bạn trung thành và là luật sư tài giỏi - thành nạn nhân rơi ngay vào một âm mưu xấu xa, và lòng quí chuộng bà đổi thành ý khinh bỉ mạnh mẽ và có lòng tin rằng bà có tội ! Thay vì xử sự như bạn trong trường hợp như vậy, tức là hoặc không hề nhắc nhở gì với bà về sự kiện hoặc xin bà một lời giải thích, cho kẻ bị cáo buộc cơ hội bào chữa cho mình, và như thế hành xử hợp với bản tính thành thật của bạn, anh chọn đăng lên báo cho mọi người đọc khi xổ ra những cảm xúc, dùng cách gián tiếp tấn công ý tưởng của bà trong Isis nhằm thỏa mãn sự tức bực trong lòng về bà và chúng tôi. Nói chung, và xin bạn thứ lỗi cho việc ra ngoài đề này, có vẻ anh không xem câu trả lời của bà trên tờ The Theosophist - là ‘thẳng thắn’ ! Lý luận ngộ nghĩnh thật, khi do một luận lý gia sắc bén đưa ra.
Nếu anh tuyên bố trên mọi tờ báo và la làng cao giọng rằng tác giả của Isis ‘không thẳng thắn’ khi viết sách này; rằng họ thỉnh thoảng và chủ ý dẫn độc giả đi sai đường khi không tiết lộ giải thích cần thiết và chỉ đưa ra vài phần của chân lý; nếu anh lại còn tuyên bố, như ông Hume đã làm - rằng sách có đầy những lỗi lầm thực tế và lời nhận định sai có chủ ý, hẳn anh sẽ được rộng lòng tha thứ vì anh đúng ‘theo quan điểm tây phương’, và được chúng tôi vui vẻ miễn lỗi, cũng vì cách xét đoán theo tây phương của anh, điều bẩm sinh nơi anh và anh không thể làm khác được.
Nhưng bảo lời giải thích đúng thật và đúng đắn là không ‘thẳng thắn’ thì là điều tôi khó mà hiểu được, tuy tôi biết ngay cả bạn cũng nghĩ như anh. Chà, bạn à, tôi rất sợ là tiêu chuẩn riêng của mỗi chúng ta về đúng và sai sẽ không hề đồng ý với nhau, vì đối với chúng tôi động cơ là tất cả, và bạn sẽ không hề đi sâu hơn bề ngoài. Dầu vậy, ta hãy trở lại vấn đề chính.
Như vậy C.C.M. biết, anh là người quan sát quá thông minh, sắc sảo về nhân tính nên không thể nào không biết về sự kiện quan trọng nhất, là bà không có động cơ nào để dối gạt. Có một câu trong thư của anh mà nếu nhìn một cách tốt bụng hơn, sẽ chỉ cho thấy anh có thể hiểu rõ và nhận biết động cơ thực ra sao, nếu trí anh không bị nhiễm độc do tiên kiến … Anh nói thoảng qua en passant rằng việc dối gạt có thể là do lòng sốt sắng của bà, nhưng xem đó là lòng sốt sắng không thành thật. Và nay, bạn có muốn biết bà có lỗi tới đâu không ?
Xin hãy biết rằng nếu bà có hề phạm lỗi là cố ý dối gạt thật tình, do ‘lòng sốt sắng’ ấy, đó là khi hiện tượng được tạo ra bà cứ không ngừng phủ nhận là bản thân mình có dính dáng chi đến việc làm ra chúng, ngoại trừ chuyện không đáng như tiếng chuông và tiếng gõ. Theo ‘quan điểm tây phương’ của bạn nó chính thực là gạt gẫm, là sự dối trá to lớn; theo quan điểm Á châu của chúng tôi, lòng sốt sắng đáng trách, nông nổi, sự phóng đại không đúng thực là nhằm cho các vị ‘Huynh Trưởng’, tuy vậy nếu ta nhìn vào động cơ thì ấy là lòng sốt sắng cao tột, quên mình, thanh cao và đáng khen ngợi, không phải là thiếu ngay thẳng.
Phải, về mặt đó và chỉ về mặt đó mà thôi, bà thành luôn luôn có lỗi là dối gạt thân hữu mình. Không sao làm cho bà hiểu ra sự vô ích tuyệt đối, nguy hiểm của lòng sốt sắng như thế; và bà sai lầm ra sao với ý nghĩ là bà thêm vào sự vinh quang của chúng tôi, trong lúc đó khi rất thường gán cho chúng tôi các hiện tượng có tính thật trẻ con, là bà chỉ hạ thấp giá trị của chúng tôi đối với công chúng, và xác nhận lời của những kẻ thù của bà rằng bà ‘chỉ là một người đồng’ !
Nhưng nói không có lợi gì cả. Theo luật của chúng tôi, đức M. không được phép cấm bà làm như vậy. Bà phải để cho được có hoàn toàn tự do hành động, tự do tạo các nguyên nhân mà theo diễn tiến của thời gian trở thành tai ương cho bà, lỗi lầm trước công chúng. Tốt nhất thì ngài có thể cấm bà tạo hiện tượng, nên đối đế lắm ngài đã làm vậy khi nào có thể được, khiến thân hữu của bà và hội viên TTH thật bất mãn.
Đó có phải là do bà thiếu nhận xét thông minh chăng ? Chắc chắn không. Đó là một bệnh về tâm lý mà bà không kiểm soát được. Bản tính sôi động của bà - như bạn đã ám chỉ rất đúng trong thư trả lời của bạn - luôn luôn sẵn sàng đưa bà đi quá sự thực thành lời phóng đại; dầu vậy không hề có chút nghi ngờ nào là vì vậy mà bà dối gạt các thân hữu của mình; hay lạm dụng lòng tin tưởng lớn lao họ đặt vào bà.
(còn tiếp)